Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας (ΔΣΕ) είχε στις τάξεις του πολλούς
νέους σε ηλικία μαχητές και μαχήτριες που την περίοδο της ΕΑΜικής
Αντίστασης ήταν στις γραμμές της ΕΠΟΝ και των Αετόπουλων, αλλά και
νέους και νέες που ήταν παιδιά κατά τη διάρκεια της Κατοχής.
Περίπου το
80% της συνολικής δύναμης του ΔΣΕ ήταν νεολαίοι οργανωμένοι στη
Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΔΝΕ) και στην ΕΠΟΝ. Για το λόγο αυτό στις
γραμμές του ΔΣΕ ιδρύθηκαν και ξεχωριστά τμήματα νεολαίας. Ένα από αυτά
ήταν ο Λόχος Νεολαίας Κεντρικής Μακεδονίας, που συγκροτήθηκε το Νοέμβρη
του 1947 στο όρος Μπέλες, μετά από απόφαση του Αρχηγείου της Κεντρικής
Μακεδονίας του ΔΣΕ που έδρευε εκεί.
Το 1953 από το Εκδοτικό του ΚΚΕ «Νέα Ελλάδα», που λειτουργούσε στη ΛΔ Ρουμανίας, εκδόθηκε το βιβλίο του Μιχάλη Αναστασιάδη Πολεμώντας για τη Λευτεριά.
Γράφτηκε το 1952 και περιγράφει σημαντικές στιγμές από τη δράση του
Λόχου Νεολαίας Κεντρικής Μακεδονίας την περίοδο 1947-1948. Το βιβλίο
αυτό επανεκδόθηκε πρόσφατα με τη μορφή της φωτογραφικής ανατύπωσης από
τις εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, με σκοπό να συμβάλει στο να φωτιστούν
πλευρές της ιστορίας και της δράσης του ΔΣΕ.
Την πρώτη μάχη που έδωσε ο Λόχος Νεολαίας την κέρδισε. Σ’ αυτή τη
μάχη, στις 15 Νοέμβρη του 1947, έπεσε ο «Κωστάκης», ο δεκαεξάχρονος
ΕΠΟΝίτης ήρωας Κώστας Αθανασιάδης, στον οποίο είναι αφιερωμένη η
σημερινή μας ανάρτηση. Τα κείμενα είναι αποσπάσματα από το
προαναφερόμενο βιβλίο.
***
Στη φωτιά απαντάμε με φωτιά. Οι επονίτες σκοπευτές γαζώνουν τα μαύρα στόματα των πολυβολείων. Η Μπουμπουλίνα με το ταχυβόλο της σίγησε το αντικρινό της μπρεντ και χαίρεται σα μικρό παιδάκι, σφυρίζοντας αδέξια ένα επαναστατικό μαρς.
Τέσσερις ώρες κράτησε η μάχη. Στις δυο μετά τα μεσάνυχτα το μυδράλιο της Δέσποινας στέλνει προς τον ουρανό τρεις άσπρες δέσμες. Δόθηκε το σύνθημα υποχώρησης. Αποσυρόμαστε κανονικά και φτάνουμε στο σημείο συνάντησης.
― Σύντροφε λοχαγέ, η δεύτερη διμοιρία παρών. Απώλεια καμιά! αναφέρει ζωηρά η Σόφη. Σε λίγο φαίνονται οι άντρες της πρώτης διμοιρίας. Μπροστά τέσσερις μαχητές, σε μια τεντωμένη κουβέρτα, μεταφέρουν τον Κωστάκη βαριά τραυματισμένο.
― Την τελευταία στιγμή, αναφέρει ο πολιτικός επίτροπος της διμοιρίας Ακούραστος, δε μπόρεσα να τον κρατήσω. Σηκώθηκε ορθός κι άρχισε να τραγουδάει και να βάζει με το οπλοπολυβόλο του. Βροχή οι οβίδες σκάγαν κοντά μας. Χωρίς να βγάλει μιλιά έγειρε λίγο κι ακούμπησε στ’ αυτόματο. «Σύντροφε επίτροπε, πάρτε με, τραυματίστηκα», είπε σιγά και ήσυχα. Κανείς δεν τον άκουσε. Έτρεξα δίπλα του. Ζεστό το αίμα πήδαγε απ’ το πληγωμένο του στήθος. Τον επιδέσαμε επιτόπου και τον πήραμε. Καμιά ελπίδα δεν είχαμε πως θα ζήσει.
Ο ουρανός καθάρισε από τα βαριά σύννεφα που τάδιωξε ο αέρας προς τη δύση. Φανήκανε τ’ αστέρια. Να η Μεγάλη κι η Μικρή Άρκτος. Να ο Πολικός αστέρας, που προχτές ακόμα μάθαινε ο Κωστάκης, ότι σταθερά προσανατολίζει τον κόσμο προς Βορρά… Ο Πολικός τούστελνε τις τελευταίες ακτίνες του σκύβοντας λυπημένα πάνω στο χλωμό πρόσωπο του παλικαριού.
Ο Κωστάκης μας χαμογελούσε. Ένιωθε ότι η ζωή του έφευγε ορμητικά με το αίμα του, που δεν είχαμε τη δύναμη να σταματήσουμε, μα δεν έκλαιγε.
«Σύντροφοι!―τον ακούσαμε να λέγει. Συνεχίστε το δρόμο σας. Μη σταματήσετε στη μέση. Μη λυπάστε για μένα. Πέστε στον πατέρα και στη μάνα μου να μη με κλάψουν. Εκδικηθείτε το αίμα μου. Ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός! Ζήτω η ΕΠΟΝ». Τα τελευταία λόγια τα πρόφερε με μεγάλη προσπάθεια.
Το νεαρό κορμί τινάχτηκε με δύναμη για στερνή φορά. Απ’ αυτή τη στιγμή δίπλα στα τρία αστέρια του Υμηττού λάμπει και το δικό μας, ο Κώστας Αθανασιάδης, ο πρώτος ήρωας του λόχου νεολαίας της Κεντρικής Μακεδονίας.
Κωστάκη τον φωνάζαμε γιατί μόλις είχε πατήσει τα δεκάξι…
Χωριό του το Μελισσουριό Κιλκίς. Φτωχόπαιδο. Δε γνώρισε στα μικρά του χρόνια καμιά χαρά στη ζωή. Ο πατέρας του Μελίτας, παρτιζάνος κι αυτός, τον άφησε στο χωριό. Δεν τον πήρε μαζί του. Ο Κωστάκης όμως σε λίγο καιρό βγήκε και κείνος στο βουνό ακολουθώντας ένα τμήμα, που το διοικούσε ο επονίτης λοχαγός Θέμης απ’ το χωριό του. Τον πήραμε στο λόχο νεολαίας. Ζήτησε να πάρει οπλοπολυβόλο. Η διοίκηση του λόχου δεν τούδινε, όμως μπροστά στην τόση επιμονή του υποχώρησε.
Το χάιδευε, το σκούπιζε, το περιποιούνταν όπως μια μάνα το μονάκριβο παιδί της. Στις ασκήσεις βολής ερχόταν πρώτος. Οι σφαίρες του, καμιά δεν αστοχούσε. Βαρούσε στο σταυρό. Ήταν κοντούλης και σβέλτος σα σπίθα. Είχε ένα πολύ αγαπητό πρόσωπο. Τα μαύρα μάτια του σε καταχτούσαν αμέσως. Όλοι τον αγαπούσαμε πολύ.
Τον θάψαμε στα ριζά του περήφανου Μπέλες. Πάνω στον τάφο του που σκάψαμε με τις λόγχες, βάλαν οι κοπέλες ένα μεγάλο μπουκέτο αγριολούλουδα αντί για στεφάνι και το δίκωχό του με το σήμα του Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας, που του τόχαν κεντήσει πριν κάμποσες μέρες μονάχες τους.
Ο επίτροπος του λόχου χαιρέτησε το νεκρό ήρωα από μέρους όλων.
Πάνω στον τάφο του ορκιστήκαμε να εκδικηθούμε τον ηρωικό του θάνατο.
Κι ύστερα, αργά, αργά άρχισε το πένθιμο εμβατήριο.
Φουσκώνει η καρδιά και τα μάτια θολώνουν. Σφίγγουμε με μίσος τις γροθιές μας. Κανείς δεν κλαίει. Τα χείλη ολονών είναι σφιχτά και τα μάτια αυστηρά κοιτάζουν το νωπό τάφο που σκέπασε στην παγωμένη του αγκαλιά τον Κώστα μας.
Αιώνια η μνήμη σε σας αδελφοί. Στον τίμιο που πέσατε αγώνα…
― Εκδίκηση σύντροφοι! φωνάζει κάποιος.
― Εκδίκηση! απαντούν αγριεμένα 85 στόματα μαζί.
Το αγαπημένο ταχυβόλο του Κωστάκη κελάιδησε προς τιμή του, για τελευταία φορά.
Στις επόμενες σελίδες του βιβλίου περιγράφεται μια ακόμα
συγκλονιστική σκηνή. Λίγες μέρες μετά τον τελευταίο αποχαιρετισμό του
νεκρού ήρωα από τους συντρόφους του, στις 20 Νοέμβρη του 1947, ο πατέρας
του φτάνει στο λόχο νεολαίας για να δει τον γιο του. Ο λοχαγός με
δυσκολία του ανακοινώνει το θάνατό του και του μεταφέρει τα τελευταία
λόγια του παιδιού του:
― Πατέρα! Ο γιος σου δεν υπάρχει πια! Στις 15 του Νοέμβρη έπεσε ηρωικά στη μάχη «Αντισκοίνων». Κλείνοντας τα μάτια του στην αγκαλιά μας μάς παράγγειλε να πούμε στη μάνα του και σε σένα να μην τον κλάψετε, μα να εκδικηθείτε τον ηρωικό του θάνατο. Πατέρα! Μην κλαις, πρόφερε με δυσκολία, εμείς τώρα είμαστε τα παιδιά σου. Εμείς θα πάρουμε πίσω το αίμα του.
Ο πατέρας άκουγε χωρίς να μιλάει. Το χτύπημα ήταν πολύ βαρύ. Ο Κωστάκης ήταν το μονάκριβο παιδί του. Τον έσφιξε στο στήθος του ο λοχαγός και άρχισε να χαϊδεύει τα ροζιασμένα χέρια του. Τον αγκάλιασε και κείνος τρυφερά. Του φίλησε το μέτωπο και απομακρύνθηκε με βαριά βήματα χωρίς να χύσει ούτε ένα δάκρυ. Ούτε ένας στεναγμός δεν πρόδωσε το βαθύ σπαραγμό του. Χάθηκε μέσα στο δάσος. Ποιος ξέρει, ίσως να μην ήθελε να δουν τα μάτια του άλλοι πως υγραίνονται και πώς ξεσπάει σε λυγμούς. Ίσως πάλι να θυμότανε την παραγγελία του γιου του και προσπαθούσε να εκπληρώσει την τελευταία του επιθυμία.
Οι μαχητές κοίταγαν αμίλητοι, όμως οι καρδιές τους σιωπηρά μιλούσαν με τον Κώστα, που πριν πέντε μέρες ακόμα ήταν μες στη φλογερή μας φάλαγγα. Τα αυστηρά μάτια των νεαρών πολεμιστών σα να φώναζαν:
― Κωστάκη σε θυμούμαστε! Είσαι μαζί μας! Ναι! Μαζί κυνηγούσαμε χτες τους μπουραντάδες κι ήσουν μπροστά! Ακούς Κωστάκη; Σε θυμούμαστε: Είσαι μαζί μας!
Για τη σειρά του ΑΤΕΧΝΩΣ «ΕΠΟΝίτες ΗΡΩΕΣ»
Έχουμε χρέος να μην ξεχνάμε το παρελθόν. Να μελετάμε τα ιστορικά
γεγονότα, τις νίκες και τις ήττες του λαϊκού κινήματος, να διδασκόμαστε
από τη δράση των ηρώων του. Χιλιάδες λαϊκοί αγωνιστές έπεσαν νεκροί την
περίοδο της Κατοχής και τα χρόνια που ακολούθησαν μετά την απελευθέρωση.
Χιλιάδες αγόρια και κορίτσια πέρασαν στις γραμμές της ΕΠΟΝ και των
Αετόπουλων έχοντας μοναδικό κίνητρο τη δίψα για λευτεριά και μια
καλύτερη ζωή, χωρίς να λογαριάζουν ότι μπορεί και να χάσουν τη δική τους
ζωή, χωρίς να προσδοκούν σε ανταλλάγματα ή αναγνώριση της προσφοράς
τους. Απέναντι στη θυσία του ανθού της ελληνικής νεολαίας εκείνα τα
χρόνια, το δικό μας χρέος στέκει αξόφλητο.
Στο ΑΤΕΧΝΩΣ ξεκινήσαμε μια νέα ενότητα δημοσιεύσεων κάτω από τον
τίτλο «ΕΠΟΝίτες ΗΡΩΕΣ». Αντλώντας υλικό από το περιοδικό της ΕΠΟΝ «Νέα
Γενιά» και αλλού, φιλοδοξούμε να φέρουμε στο φως, μέσω του διαδικτύου,
μικρά αφιερώματα-πορτραίτα μεγάλων ηρώων. Αρωγούς σε αυτή την προσπάθεια
θα έχουμε την έκδοση-λεύκωμα της Σύγχρονης Εποχής από το αρχείο της
«Νέας Γενιάς», το Επιμορφωτικό Κέντρο Βιβλιοθήκη – Αρχείο «Χαρίλαος
Φλωράκης», τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, βιβλία, αναμνήσεις
αγωνιστών και άλλες πηγές.
Τα ήδη αναρτημένα αφιερώματα θα ενημερώνονται-εμπλουτίζονται με νέα στοιχεία όταν αυτά ανακαλύπτονται.
Στην ίδια σειρά:
Δευτέρα 5 Σεπτέμβρη 2016.
http://atexnos.gr/eponites-iroes-6-kostas-athanasiadis-kostakis-o-protos-iroas-tou-lohou-neoleas-kentrikis-makedonias-dse/
